Η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων ή Μουρτάρων βρίσκεται στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου, κοντά στο αεροδρόμιο Χανίων, στους πρόποδες της οροσειράς του Σταυρού. Επονομάστηκε «των Τζαγκαρόλων» από τους Ενετούς κτήτορες Ιερεμία και Λαυρέντιο Τζαγκαρόλους που κλήθηκαν να ανασυγκροτήσουν μια παλαιότερη μικρή Μονή που υπήρχε στον ίδιο χώρο. Ο Ιερεμίας ξεκίνησε γύρω στο 1611 να οικοδομεί ένα μεγάλο συγκρότημα, το οποίο θα συνεχίσει ο αδερφός του Λαυρέντιος μετά το θάνατό του το 1634.
Το συγκρότημα της Μονής είναι τετράπλευρο, περιβαλλόμενο από ισχυρή ορθογώνια οχύρωση. Στο εσωτερικό της υπάρχει πλακόστρωτη αυλή, ενώ στο κέντρο του δεσπόζει ο ναός της Αγίας Τριάδας, ο οποίος ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του τρίκογχου με τρούλο και παρεκκλήσια στο ισόγειο και τον όροφο. Το ξυλόγλυπτο επίχρυσο τέμπλο ακολουθεί την Κρητική παράδοση της εποχής του, με στοιχεία λαϊκού Μπαρόκ, ενώ οι περισσότερες εικόνες του φιλοτεχνήθηκαν γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα από τον αγιογράφο Μερκούριο από τη Σαντορίνη, ο οποίος ακολουθεί τα πρότυπα της μεταβυζαντινής τεχνοτροπίας. Επίσης, στη Μονή υπάρχουν εικόνες του γνωστού αγιογράφου Εμμανουήλ Σκορδίλη.
Το εξωτερικό τμήμα της Μονής περιλαμβάνει ισόγειους θολοσκέπαστους χώρους επεξεργασίας και αποθήκευσης αγροτικών προϊόντων, λαδιού και κρασιού. Στο συγκρότημα υπάρχουν επίσης ένα διώροφο κοιμητηριακό συγκρότημα με το οστεοφυλάκιο στο ισόγειο και το παρεκκλήσι του Χριστού, μια μεγάλη αίθουσα τραπεζαρίας, η βιβλιοθήκη, τα κελιά των μοναχών, το νεώτερο ηγουμενείο, το οστεοφυλάκιο, μια μεγάλη δεξαμενή αποθήκευσης βρόχινου νερού, το πατητήρι, καθώς και οι στάβλοι.
Η είσοδος του συγκροτήματος είναι επιβλητική και σ’ αυτή οδηγεί μια μεγαλοπρεπή κλίμακα. Η πρόσοψη της Μονής είναι διαμορφωμένη με αυστηρή γεωμετρική διάταξη, με στοιχεία αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής, ωστόσο ο αρχικός της χαρακτήρας έχει αλλοιωθεί από μεταγενέστερες επεμβάσεις.
Το 1645 οι Οθωμανοί καταλαμβάνουν τα Χανιά, με αποτέλεσμα να διακοπούν οι εργασίες εξωραϊσμού και οι οικοδομικές εργασίες που είχαν φτάσει στη βάση του μεγάλου τρούλου. Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Μονή είναι γνωστή ως Selvili Manastir (το Μοναστήρι με τα κυπαρίσσια) και το 1821 πυρπολείται από τους κατακτητές. Μετά την επανάσταση, η Μονή ανασυγκροτείται και ολοκληρώνονται οι οικοδομικές εργασίες που αφορούσαν την κατασκευή του τρούλου του καθολικού και του κωδωνοστασίου.
Το 1833 στους χώρους της Μονής είχε ιδρυθεί σχολείο με οικοτροφείο και από το 1892 λειτουργούσε ιερατική σχολή. Στην επανάσταση του 1897 η μονή μετατράπηκε σε νοσοκομείο και στρατηγείο, ενώ την ίδια περίοδο παρείχε άσυλο σε πολλές χριστιανικές οικογένειες. Τα επόμενα χρόνια και πιο συγκεκριμένα το 1925 και το 1952 θα απολέσει σημαντικό τμήμα της περιουσίας της προς όφελος του Εφεδρικού Ταμείου. Κατά τη διάρκεια της κατοχής υπέστη αρκετές καταστροφές από τους Γερμανούς, οι οποίοι εγκατέστησαν τη Σχολή Αντιαεροπορικού Πυροβολικού και αργότερα, το 1944, στρατό 150-200 ανδρών.
Σήμερα η Μονή αποτελεί ένα σπουδαίο θρησκευτικό μνημείο, αλλά και σημαντικό παράγοντα στην οικονομική ζωή του νησιού, με την καλλιέργεια, παραγωγή και εξαγωγή οικολογικών προϊόντων.
