ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ

Περιήγηση στα Μνημεία

Πλατεία 1821 – Σπλάντζια

text-divider

Η Σπλάντζια ήταν η κατ’ εξοχήν τουρκική συνοικία. Στα παλιά σχεδιαγράμματα αναφέρεται ως «Ponte de Viari» κι ήταν για τους Τούρκους ό, τι ήταν για τους Χριστιανούς το Σαντριβάνι.

 

Κάτω από τον πελώριο πλάτανο (τόπο εκτέλεσης Χριστιανών μαρτύρων επί Τουρκοκρατίας) και το κομψό αραβικό περίπτερο, στο κέντρο της συνοικίας, είχε κατασκευασθεί παλαιότερα μια υπόγεια υδαταποθήκη με κρουνούς, στην οποία κατέβαινε κανείς με τρεις σκάλες.

 

«Περνώντας στενούς και κατερημωμένους δρόμους, σκύβοντας κάτω από καμάρες – απομεινάρια βαριά και θλιβερά των παλιών κατακτητών – βγαίνεις στη Σπλάντζια, τη Σπλάντζια την ολοκόκκινη από τα τουρκικά φέσια. Η Σπλάντζια είναι η τουρκική πλατεία των Χανίων. Γύρω – γύρω τουρκόσπιτα εγείρονται με καφασωτά παράθυρα και περιστεραιώνες επάνω στην κορνίζα. Η πλατεία είναι ενα κομμάτι ζωντανής τουρκιάς μέσα στην πρωτεύουσα της Κρήτης. Καφενεία και μαγαζάκια τούρκικα γύρω και Τουρκαλάδες καλοντυμένοι και Τουρκαλάδες ξυπόλητοι, αράπηδες καψαλιασμένοι, με κάτι μπράτσα και πόδια σαν να τα γαλβάνισεν η δουλειά, ροφούν σε μεγάλα φλυτζάνια τον καφέ τους ή συζητούνε με χαμηλωμένη φωνή και σκυμμένα κεφάλια.

 

Στη μέση ένα κιόσκι τουρκικό εγείρεται μέσα σε ένα μικρό και ανθισμένο κηπάκον. Εκεί πάνε και πίνουνε οι προεστοί οι τούρκοι και οι μπέηδες τον καφέ τους και τον αργιλέ. Ενας γερωπλάτανος δίπλα στέκεται σοβαρός και μελαγχολικός σαν χότζας… Ολη η Τούρκικη πλατεία γεμάτη άνθη και κλαριά και βασιλικούς και δροσιά και φρεσκάδα…

 

Απέναντι εγείρεται ένα τζαμί (Χουγκιάρ τζαμισί που σημαίνει: τέμενος του Μονάρχου, αφιερωμένο στον Σουλτάνο) δείχνοντας τον ουρανό με τον άσπρο μιναρέ του… Αυτά μεταξύ ενός ποτηριού νερού και ενός καφέ στην πλατεία της τούρκικης γειτονιάς, ανάμεσα σε ραχατλήδες Τούρκους ξαπλωμένους, σε κατάμαυρους αράπηδες, σε Τουρκόπουλα που χοροπηδούν επάνω εις το καλντιρίμι και σε χανούμισες που συχνοπερνούν μεγαλοπρεπώς με ανοιχτές τις κατάμαυρες ομβρέλλες…

 

Αλλοτε εις χρόνια μαύρα τα οποία επέρασαν, εις την πλατείαν αυτήν εθανατώνοντο οι Χριστιανοί μάρτυρες της Κρητικής Ελευθερίας και από των κλάδων του πλατάνου εκρεμώντο τα μέλη των δια να χρησιμεύσουν ως στόχος βολής των Τουρκικών τσιφτέδων… Τώρα η πλατεία είναι ένα ήμερον κέντρον εις το οποίον μεταβαίνων ο Χριστιανός είναι βέβαιος ότι θα τύχη μεγάλων και προπαντός ειλικρινών περιποιήσεων. Η Σπλάντζια ευρίσκεται εν τη δόξη της κατά τας μεγάλας μουσουλμανικάς εορτάς, όταν οι εν τέλει πηγαίνουν εκεί να συγχαρούν τους Τούρκους συμπολίτας. Παίζει η μουσική της Χωροφυλακής, καίονται πυροτεχνήματα το βράδυ, γίνεται διασκέδασις μοναδική…».

 

Λίγο πιο πάνω, μέσα σε στενάκι, διατηρείται η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, ενώ πίσω από την «οδό Πεταλάδικα», σημερινή οδό Τσουδερών, βρίσκεται το Αγά τζαμισί, το τέμενος του οποίου ο μιναρές σώζεται και σήμερα στο εργοστάσιο Μαλινάκη.

text-divider

Αρχηγείο Βενιζέλου / Στρατηγείο Κινήματος Θερίσου

Έτσι ονομάστηκε το αρχηγείο της Επαναστατικής Συνέλευσης του 1905 στο Θέρισο, το οποίο οργάνωσε την ομώνυμη επανάσταση ενάντια στην αυταρχική διακυβέρνηση του Ύπατου Αρμοστή Γεωργίου. Σήμερα το κτίριο έχει μετατραπεί σε μουσείο, στο οποίο εκτίθενται όπλα και άλλα αντικείμενα εκείνης της περιόδου, καθώς και τεκμήρια της επαναστατικής δράσης του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Το ρολόι του Κήπου

Το Ρολόι ορθώνεται στη βορειοανατολική πλευρά του Κήπου και αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά νεώτερα μνημεία της πόλης. Κτίσθηκε την περίοδο 1924-1927 σε σχέδια του Δ. Κολλάρου, έχει τριμερή διάρθρωση και η στέγη του διαμορφώνεται σε κυκλικό περίπτερο. Σήμερα έχει συνδεθεί άρρηκτα με την ιστορική διαδρομή του Κήπου και αποτελεί σύμβολο και αναπόσπαστο κομμάτι του.

Βενιζέλειο Ωδείο

Το Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων βρίσκεται στην οδό Νικηφόρου Φωκά και στεγάζεται σ’ ένα ιδιόκτητο νεοκλασικό κτίριο που θεμελιώθηκε το1931 με δαπάνη της Έλενας Βενιζέλου. Διαθέτει αίθουσα θεάτρου, με σκηνή και εξώστη, χωρητικότητας 300 περίπου θέσεων και ανήκει στο “Σύνδεσμο για τη διάδοση των Καλών Τεχνών στην Κρήτη”. Σήμερα φιλοξενεί το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης και τη μικτή Χορωδία Χανίων.