ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ

Περιήγηση στα Μνημεία

Το Σαντριβάνι (πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου)

text-divider

Το Σαντριβάνι ή Πλατεία Μαυροβουνίου, όπως λεγόταν επί Κρητικής Πολιτείας, (νυν πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου), αν και μικρή, ήταν η κοσμικότερη πλατεία, κέντρο συζητήσεων και συναντήσεως των Χανιωτών. Ήταν πλακόστρωτη, με καφενεία, ξενοδοχεία, λέσχες και καταστήματα πολυτελείας νεωτερισμών. Είχε πάρει το όνομά της από μια ογκώδη κρήνη, διακοσμημένη με λεοντοκεφαλές, στην οποία προσκολλήθηκαν ως υδροδόχες μαρμάρινες λάρνακες. Τμήμα της κρήνης βρίσκεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων.

 

Στην έξοδο της σημερινής οδού Χάληδων προς το λιμάνι υπάρχει ακόμη το κτίριο του Δημαρχείου, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί επί ενετοκρατίας ως ναυαρχείο και αργότερα ως πολιτικό νοσοκομείο.

 

Από τον εξώστη κτιρίου της πλατείας ο Βενιζέλος εκφωνούσε τους πολιτικούς λόγους του και εκεί αποβιβάσθηκε η σωρός του το 1936, κατά την ημέρα της κηδείας του. Εκεί επίσης έγινε η κύρια συγκέντρωση των πολιτών κατά την κήρυξη του αντιδικτατορικού Κινήματος του 1938 εναντίον του Μεταξά.

 

Το Σαντριβάνι ήταν κλειστό από τη βορεινή πλευρά με κτίρια που καταστράφηκαν από πυρκαγιά το 1932 και έτσι άνοιξε η πλατεία προς τη θάλασσα. Υπήρχαν δυο περάσματα, ένα στενό για τους πεζούς στο βορειοδυτικό μέρος, κάτω από μια στοά που σχημάτιζαν τα κτίρια και ένα πλατύτερο, στη βορειοανατολική πλευρά, για τις άμαξες, τα κάρα και τα βιζαβί.

 

«Το Σαντριβάνι. Ποιός επήγε στην Κρήτη και δεν το έμαθε; Ποιός επήγε στα Χανιά και δεν έγινεν από τους τακτικούς του θαμώνας; Ποιός έφυγε και το ελησμόνησε; Αι Αθήναι έχουν την πλατείαν Συντάγματος, η Κωνσταντινούπολις το κέντρο του Γαλατά Σεράϊ, η Σμύρνη το Και, η Κέρκυρα την Σπιανάδαν, η Σύρος την Πλατείαν της, αι Πάτραι την πλατείαν Γεωργίου, το Παρίσι την Place de la Concorde, το Λονδίνον το Trafalgar Square, η Νέα Υόρκη το Herald Square. Τα Χανιά έχουν το Σαντριβάνι των και είναι υπερήφανα δι’ αυτό… εις την μικράν αυτήν πλακόστρωτον πλατείαν, την οποίαν περικλείουν καφενεία και καταστήματα και ξενοδοχεία και λέσχαι, ζουν χειμώνος και θέρους τα πολιτικολογούντα, τα εμπορευόμενα, τα εργαζόμενα, πολυάσχολα Χανιά. Εκεί είναι τα αριστοκρατικά ξενοδοχεία και τα εκλεκτά κέντρα. Εκεί τα Ευρωπαϊκά εδωδιμοπωλεία, τα καταστήματα πολυτελείας και νεωτερισμών, εκεί τα μικρά αλλά κομψότατα κουρεία, εκεί τέλος η κεντρική αγορά και τα πολιτικά κέντρα, προεξαρχούσης της λέσχης του Κονδυλάκι και του ιστορικού “σιμπιλχανέ”, είδους οκνηροστασίου, ανάγοντος την ύπαρξίν του εις τους παλαιούς της τουρκοκρατίας χρόνους.

 

Χειμώνα ή καλοκαίρι, αδιάφορον, το Σαντριβάνι είναι πάντοτε αειθαλές κέντρον συζητήσεων. Εκεί σχολιάζονται αι νόται των Δυνάμεων και τα άρθρα του Μπάουτσερ, αι δηλώσεις του Γκρέϋ και τα τηλεγραφήματα του Γκάλλι, το Τουρκικόν σύνταγμα και τα έργα της Εκτελεστικής. Διότι, όλα κι όλα, αλλά οι Κρητικοί και ιδίως οι Χανιώται, είναι πολιτικοί. Λέγω ιδίως οι Χανιώται διότι εις το Ρέθυμνον και το Ηράκλειον ο κόσμος είναι πρακτικώτερος και εμπορικώτερος. Αλλά εις τα Χανιά! Ειμπορείς να καθήσης από το πρωϊ μέχρι βαθείας νυκτός εις το Σαντριβάνι και να μην εξαντληθή η συζήτησις. ΄Ολη η πολιτική ιστορία της Κρήτης, με τους αγώνας, τας περιπετείας, τας χαράς και τας απογοητεύσεις της, περνά καθημερινώς εις αφηγήσεις, από τας οποίας ένας ξένος πάντοτε θα μάθη μίαν λεπτομέρειαν που δεν εγνώριζεν…».

 

Σήμερα έχει τοποθετηθεί στην πλατεία ένα σύγχρονο μαρμάρινο αναβρυτήριο.

text-divider

Αρχηγείο Βενιζέλου / Στρατηγείο Κινήματος Θερίσου

Έτσι ονομάστηκε το αρχηγείο της Επαναστατικής Συνέλευσης του 1905 στο Θέρισο, το οποίο οργάνωσε την ομώνυμη επανάσταση ενάντια στην αυταρχική διακυβέρνηση του Ύπατου Αρμοστή Γεωργίου. Σήμερα το κτίριο έχει μετατραπεί σε μουσείο, στο οποίο εκτίθενται όπλα και άλλα αντικείμενα εκείνης της περιόδου, καθώς και τεκμήρια της επαναστατικής δράσης του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Το ρολόι του Κήπου

Το Ρολόι ορθώνεται στη βορειοανατολική πλευρά του Κήπου και αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά νεώτερα μνημεία της πόλης. Κτίσθηκε την περίοδο 1924-1927 σε σχέδια του Δ. Κολλάρου, έχει τριμερή διάρθρωση και η στέγη του διαμορφώνεται σε κυκλικό περίπτερο. Σήμερα έχει συνδεθεί άρρηκτα με την ιστορική διαδρομή του Κήπου και αποτελεί σύμβολο και αναπόσπαστο κομμάτι του.

Βενιζέλειο Ωδείο

Το Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων βρίσκεται στην οδό Νικηφόρου Φωκά και στεγάζεται σ’ ένα ιδιόκτητο νεοκλασικό κτίριο που θεμελιώθηκε το1931 με δαπάνη της Έλενας Βενιζέλου. Διαθέτει αίθουσα θεάτρου, με σκηνή και εξώστη, χωρητικότητας 300 περίπου θέσεων και ανήκει στο “Σύνδεσμο για τη διάδοση των Καλών Τεχνών στην Κρήτη”. Σήμερα φιλοξενεί το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης και τη μικτή Χορωδία Χανίων.